'Wat heb jij dan?'

Ze kan zich het telefoontje van Marcella Neggers nog goed herinneren. De coach van de Dutch Disabled Golfers kende Van Houten, kende haar verhaal, en zag in de geboren Nieuwegeinse een potentiële aanwinst voor het Nederlandse team. Alleen, detail, de nu 22-jarige Van Houten zag zichzelf niet als een disabled golfer. Toch wilde ze het wel proberen, zo zegt ze jaren en vele successen later. 'De groep was leuk, ik voelde me er meteen thuis. En zolang ik nog de kans had om ook mee te mogen doen aan 'gewone' wedstrijden van de NGF, zag ik het wel zitten. Ik heb er nooit spijt van gehad. Al had ik al die schroeven en pinnen in mijn rug natuurlijk liever helemaal niet gehad.'

Terug naar het begin. Als zesjarige komt Van Houten aan de hand van haar ouders terecht op de golfbaan. 'Ik had niet veel keuze eigenlijk', zegt ze lachend, terugkijkend op haar kennismaking met de sport op Golfpark Almkreek. 'Ons hele gezin ging golfen, dus ik ook. Ik kan me niet superveel van dat begin herinneren. Wel dat ik het leuk vond, snel mijn GVB haalde en er ook een beetje aanleg voor had. Al bleef ik tot mijn twaalfde ook op niveau handballen.’ Bescheiden: ‘Dat kon ik ook een beetje.'

Aan het handballen kwam al snel een einde, mede omdat ze door voortdurende pijn niet meer alles kon geven in de zaal. Niet lang nadat ze definitief haar kaarten op golf had gezet, werd helder waar die pijn vandaan kwam en openbaarden zich klachten die haar nog jonge leven flink op zijn kop zetten.

Kromming

'Toen ik op mijn dertiende naar de GGD moest voor het routineonderzoek dat iedereen op die leeftijd ondergaat, werd een kromming in mijn ruggengraat ontdekt. Dat was op dat moment zeker niet alarmerend. Ontzettend veel mensen hebben wel iets van een afwijking aan hun rug, dus over de kromming van achttien graden die bij mij werd geconstateerd raakte niemand in paniek. De diagnose scoliose zei me sowieso niet zoveel. Geen idee wat het precies inhield en wat het op termijn kon betekenen. Alleen... dat was op mijn dertiende. Twee jaar later, op mijn vijftiende, was de kromming 52 graden en had ik wél een groot probleem. Ik deed veel oefeningen en kreeg therapie om de klachten te verminderen, maar eigenlijk vooral om een operatie te voorkomen. Volgens de dokters waren er twee opties: opereren of een korset. En beide zagen we – mijn ouders en ik – niet zitten. Een operatie niet omdat ik nog in de groei was en ze wel met je ruggenwervels in de weer gaan. Ook dat korset leek ons niets: als je als jonge meid 23 uur per dag in zo'n ding zit, dan stimuleer je je spieren ook niet echt. Ik heb het wel even geprobeerd, hoor, maar ik kon helemaal niets in dat ding. Nauwelijks bewegen en al helemaal niet sporten.

‘Uiteindelijk kwamen we in Duitsland uit, waar ze op dat moment al veel verder waren met het behandelen van scoliose. Ik ging vijf weken intern in therapie en in no-time ging de kromming terug van 52 naar 38 graden. Heel mooi, maar uiteindelijk niet voldoende. Niet alleen was het onhaalbaar om elke dag twee uur lang oefeningen te doen om te blijven waar ik was: de behaalde winst verdween ook weer langzaam totdat ik opnieuw op die 52 graden zat. Toen wisten we dat een operatie onvermijdelijk was.'

Pinnen, platen en schroefjes

Die operatie kwam er uiteindelijk op haar zeventiende, ook al wist ze dat dat een definitieve streep door haar grote dromen betekende. 'Natuurlijk dacht ik er wel eens aan om professional te worden en op de Tour te spelen. Zo ambitieus was ik wel. Ik had een handicap van ergens rond de twee, won dat jaar de Nederlandse amateurranking en voelde me topfit. Maar ik had wel altijd pijn. Pijn is moeilijk onder woorden te brengen, maar op een schaal van één tot tien was het vaak een acht of een negen. En dan heb ik volgens mij een behoorlijk hoge pijngrens gekregen door de jaren heen. Een week voor de operatie speelde ik nog een wedstrijd op de Eindhovensche. Dat deed zóveel pijn dat ik wist dat ik – wat de uitkomst ook zou zijn – de juiste beslissing had genomen om me te laten opereren. Dit kon zo niet doorgaan.'

Ruim zeven uur lag Van Houten op de operatietafel. Pinnen, platen en schroefjes werden in haar rug geplaatst om de kromming terug te brengen, de scoliose in bedwang te houden en de pijn te verminderen. 'De arts zei vooraf dat ze niet wisten in hoeverre ik nog in staat zou zijn om te sporten. Wel dat het een behoorlijke tijd ging duren voor ik het weer zou kunnen proberen. Mijn bed moest in de woonkamer, omdat traplopen moeilijk zou worden. En ik moest het eerste half jaar helemaal niet aan golf denken. Daarna kon ik misschien voorzichtig beginnen met putten, en als het meezat na een jaar weer proberen een volle swing te maken. Twee weken na de ingreep stond ik voor het eerst weer op de golfbaan... Nee, dat was misschien niet het allerverstandigste. Maar ik was sneller uit het ziekenhuis dan verwacht, kon prima de trap op en af, dus dit wilde ik gewoon ook snel proberen. Bovendien keek ik vanuit mijn kamer op de golfbaan van De Haenen, pal voor ons huis... Dan is het toch niet te doen om niet naar de baan te gaan?'

Visitekaartje

Terug op de baan was de ambitie om de top te bereiken er nog steeds. Tegelijkertijd daalde al snel het besef in dat ze na de ingreep beperkter was dan voor de scoliose. 'Het duurde sowieso een tijdje voor ik weer een beetje op niveau was, maar ook daarna was er wel wat veranderd. Talent is door een operatie niet zomaar weg, maar je fysieke mogelijkheden zijn wel anders geworden. Door die schroeven en platen in mijn rug kan ik minder makkelijk roteren, mijn heupen en schouders kunnen nauwelijks los van elkaar bewegen. Daar kun je prima mee golfen, maar ik kan nooit meer de swingsnelheid bereiken die iemand als Anne van Dam wel haalt.' Lachend: 'Zo ik dat ooit al had gekund natuurlijk. Laat ik het zo zeggen: ik wilde nog wel doelen halen, maar het meest van al wilde ik op dat moment plezier hebben en lekker golfen.'

En toen ging dus de telefoon en diende zich opeens de mogelijkheid aan om deel uit te maken van het Dutch Disabled Team. De groep lag haar, de sfeer lag haar, dus ze besloot op de uitnodiging in te gaan. Al geeft ze toe dat ze zich niet altijd op haar plek voelt. Wel binnen het team, niet per se bij wedstrijden. 'Door de opmerkingen die ik soms krijg. Iemand met één been zal nooit de vraag krijgen waarom hij bij de disabled speelt, maar bij mij zíe je niet wat er aan de hand is. Alleen als ik mijn veter moet strikken, zie je dat mijn rug vastzit. Het is meer dan eens voorgekomen dat spelers naar de wedstrijdleiding stapten om te vragen wat ik dan precies had. Aan de ene kant snap ik het, aan de andere kant vind ik het jammer dat ze het niet direct aan mij kwamen vragen. Want als ik het uitleg, is het wantrouwen meteen weg. Aan een van mijn teamgenoten, die nota bene in een paragolfer zit, liet ik een foto van mijn rug zien. Hij zei: “Zo, dat is heftig!” Het visitekaartje met die foto heb ik dus altijd bij me. Of ik nu wil of niet: ik ben wel dat meisje met die rug.'

De reden dat er vragen kwamen, was natuurlijk niet omdat ze bij de meeste wedstrijden slechts aantrad als veldvulling. Nee, haar handicap daalde naar een respectabele +0,6. En door goede resultaten bij internationale wedstrijden klom ze op naar de nummer 1-positie op de wereldranglijst voor disabled golfers bij de vrouwen. Voor het disabled golf groeide Van Houten uit tot een soort ambassadrice die, bijvoorbeeld, acte de présence mocht geven bij de Presidents Cup. 'Ik heb het daar nog wel eens moeilijk mee, hoor', zegt ze zonder valse bescheidenheid. 'Ik kan me goed voorstellen dat de federatie liever iemand heeft aan wie je ziet wat er aan de hand is dan een jonge vrouw die op het eerste gezicht niets mankeert. Stel dat disabled golf een plekje op de Paralympische Spelen krijgt. Dan denk ik niet dat ik de eerste ben die daarvoor in aanmerking komt, maar eerder iemand met een zichtbare prothese. Aan de andere kant zullen ze me toch niet voor niets vragen bij zo'n evenement als de Presidents Cup? Aan die gedachte hou ik me maar vast, want uitkomen op de Paralympische Spelen zou een absolute droom zijn.'

.

(Dit interview stond eerder in Golfers Magazine 2. Altijd alle verhalen uit Golfers Magazine lezen? Sluit dan hier een abonnement af en ontvang hét golftijdschrift van Nederland en Belgie voortaan thuis.)