Cyprus is een bestemming die sterk in de lift zit. Niet zo gek ook. Met vier uur vliegen is het prima bereikbaar, het is er vrijwel altijd mooi weer en, ook niet onbelangrijk, er zijn voldoende mooie golfbanen op het eiland van Aphrodite.
Twaalf liter. Zoveel benzine hoeven we slechts in de tank te doen als we de huurauto na afloop met vol af moeten leveren bij de verhuurmaatschappij. Niet dat we in één lijn van de luchthaven naar ons resort zijn gereden om daar vervolgens niet meer vanaf te komen. Maar wie voor golf – en cultuur, dat kán echt niet anders – naar Cyprus gaat, hoeft echt niet veel te rijden om toch ten volle van alle geneugten van het eiland te kunnen genieten. De vier golfbanen aan de zuidzijde van het land dat sinds 2004 lid is van de Europese Unie, liggen op nauwelijks een half uur rijden van elkaar en de stad Paphos, waar je vanaf Schiphol direct heen vliegt. 'Een rechtstreekse vlucht is voor golfers toch een van de redenen om voor een bestemming te kiezen?', vraagt Eirine Zinouli retorisch als we het met haar hebben over de bereikbaarheid van het eiland als golfbestemming. 'De maatschappij die vanuit Duitsland vloog werd vorig jaar opgeheven en dat zie je meteen terug in de bezoekersstroom... We hebben dit jaar véél minder bezoekers uit dat land.' Lachend: 'Iedereen wil vanaf het vliegveld zo snel mogelijk op de golfbaan staan. Hoe sneller we af kunnen slaan, hoe liever.'
Daar heeft Zinouli natuurlijk gelijk in, al zegt ze het wel in de wetenschap dat haar Eléa Golf daarvoor ook de beste papieren heeft. De in 2010 geopende baan ligt op minder dan tien kilometer van de terminal van Paphos International Airport, een luchthaven zo klein dat je een starttijd een uur nadat je geland bent, zomaar zou kunnen halen.
Zand
Vanaf zowel het indrukwekkende terras van het clubhuis, als de eerste tee en de drivingrange zien we in de verte de vliegtuigen aankomen en vertrekken, maar natuurlijk hebben we vooral oog voor de baan waarvan we het grootste deel voor ons zien liggen. De heuvel waar de door Nick Faldo ontworpen baan op ligt, voert de golfer eerst langzaam – in drie holes – naar beneden, waarna het grote zigzaggen terug naar boven een aanvang neemt. Een groot deel van de holes (vier, vijf, acht, negen, tien, elf, veertien, zeventien en achttien) ligt parallel aan elkaar waardoor je de ene hole met de bal iets onder je voeten en de andere keer met de bal iets erboven, in de richting van de green speelt. Het maakt het net even lastiger om je bal recht vooruit te spelen, terwijl dat wel essentieel is om tot een goede score te komen op de vanaf de backtees 6775 meter lange baan. De fairways zijn weliswaar breed, maar Faldo legde zóveel bunkers neer dat we ons afvragen of hij betaald werd per kuub gebruikt zand...
Water komt daarentegen nauwelijks in het spel, de paar vijvers die er liggen zie je nauwelijks, al is het toch nog een hele toer om het grootste exemplaar te ontwijken. Zowel bij je tweede als bij je derde slag loop je het risico een nat pak te halen bij de fraaie par-5 negende. En let ook op de dwarssloot op zo'n 140 meter van de green. Vooral de enorme rotsen aan de oever kunnen rare dingen met je bal doen... Mocht dat laatste gebeuren; in het halfway house kun je even op adem komen. 'We vragen iedereen om daar even te pauzeren. We starten hier om de tien minuten om iedereen echt de tijd te geven te genieten van de baan en daar hoort een korte pauze bij', zegt Zanouli die hoopt in de toekomst meer gebruik te kunnen maken van de naam van de ontwerper. 'Het is een signature course, Faldo was hier tijdens de aanleg en de opening, maar in ons beeldmerk zie je dat niet terug. Zonde, want zoiets trekt zeker extra bezoekers.'
Geitenpaadje
Niet veel verderop hebben ze hun eigen accolade bij de golfbaan. 'PGA National Cyprus' staat er onder de naam van Aphrodite Hills, en in alles is te merken dat dit een baan van een ander niveau is. Niet alleen omdat hij ligt op het terrein van het gelijknamige vijfsterrenresort, maar ook de ontvangst, de shop, de oefenfaciliteiten, en natuurlijk de baan zelf, alles is tot in de puntjes verzorgd... en van de gasten wordt hetzelfde verwacht. Nog niet eerder werden we bijna niet toegelaten op een golfbaan omdat de korte broek geen vouw had...
Chryso Lasonos, de golfmarketing- en businessdevelopmentmanager, biedt lachend haar excuses aan, maar zegt dat het wel een beetje hoort bij een baan op dit niveau. 'Daar wordt inderdaad ook op gelet, maar ik denk niet dat het vaak voorkomt dat mensen echt niet worden toegelaten, hoor,' zegt ze vergoelijkend, 'het is hier altijd druk, dus ook daarom hanteren we strikte regels. Zo worden flights in principe altijd aangevuld tot vier, hanteren we strikte handicaplimieten en word je geacht door te lopen zodat iedereen ten volle kan genieten van de baan.'
Dat 'lopen' moet je niet letterlijk nemen. De door Cabell Robinson ontworpen baan, is – zeker de eerste negen holes – bijna onmogelijk te voet af te leggen. De afstanden tussen de holes zijn op de front nine enorm. Hoe enorm? Is 950 meter tussen hole twee en drie enorm genoeg om enorm te heten? Ook van vijf naar zes ben je even onderweg. Om over de afdaling van de tee van de spectaculaire par-3 zevende naar de tientallen meters lager gelegen green nog maar te zwijgen. Slechts met de grootste moeite weten we de buggy in bedwang te houden op weg naar beneden en alleen van het idee dat je dit geitenpaadje zou moeten lopen, scheuren de kniebanden bijna af. De geweldige green (alle greens werden onlangs volledig vervangen) ligt bijna op de bodem van het ravijn dat dwars door de baan slingert. Elke bal die te kort is, ben je zonder meer kwijt. En toch is dit hét moment om eens een keertje van een van de achterste tees te spelen; al was het maar alleen deze hole en kost het je een bal... het gevoel dat je ervaart als je bal wél de enorme green vindt, is het dubbel en dwars waard.
De volgende hole, de par-4 achtste, stond jarenlang bekend als dé hole van de baan dankzij een spectaculair uitzicht over de Middellandse Zee, maar helaas is het prachtige plaatje deels tenietgedaan door de in aanbouw zijnde villa's achter en naast de green. 'Natuurlijk snappen wij ook dat het uitzicht zonder die huizen mooier is, maar ik hoef je toch niet uit te leggen dat je als onderneming sommige dingen niet kunt laten liggen?', zegt Leontine Fleischer als we onze teleurstelling uiten. De Nederlandse is al jaren werkzaam als golfsalesmanager op het resort, dat als enige op het eiland verblijf op en rond het terrein van de golfbaan aanbiedt. 'Als alle kamers bezet zijn is er plek voor zo'n achthonderd gasten. Heel veel gasten komen niet voor het golf, maar het 'vakantieseizoen' en het 'golfseizoen' overlappen elkaar maar deels. In de zomer is het aan de warme kant om te golfen, maar in de rest van het jaar wordt het hier zelden kouder dan twintig graden. Ook in de winter dus ideaal om te golfen.'
Zeker na de recente renovaties is de baan in puike conditie en ook het Aphrodite Hills Resort is elk van zijn vijf sterren meer dan waard. Kamers waarbij je zo het zwembad in loopt (duik even kopje onder als je 'Fore!' hoort; hole acht en negen lopen pal langs dit deel van het hotel en we vonden niet voor niets een golfbal op de bodem van ons zwembad), er is een keur aan restaurants, voor wie er zin in heeft is er een bomvol programma met activiteiten en voor wie all- inclusive zit...
Kerkvisie
Voor we de volgende golfbaan bezoeken, moeten we ook echt even wat cultuur opsnuiven. Je kunt Cyprus onmogelijk aandoen zonder je ook een beetje te laven aan de vele verwijzingen naar Aphrodite, de godin van de liefde die – zo wil het verhaal – bij Paphos aan land kwam nadat zij door Zephyrus in een Venusschelp naar de kust was begeleid. En als je de andere versie van haar geboorteverhaal aanhangt; de rots van Aphrodite ligt ook op een steenworp afstand. De duizenden jaren oude, aan haar gewijde tempel in het nabijgelegen Kouklia is het hele jaar door te bezoeken en ook in Paphos zelf is een oude opgraving nooit ver weg. Van schitterende oude mozaïeken en goed bewaarde restanten van tempels en huizen, tot stukjes zuil op de gekste plaatsen in de toeristenstad.
'Er is veel, maar er ligt echt nog véél meer onder de grond. Het is zelfs zo erg dat niemand een schep in de grond durft te steken. Ze zijn veel te bang meteen weer op een nieuwe archeologische vondst te stuiten, waardoor je niet kunt bouwen', lacht Margarete Dunst, golfbusiness- en developmentmanager van Mintis Hills. De oudste baan van het eiland is in 2019 en 2020 maar deels open voor bezoekers vanwege een grootse renovatie, maar evengoed laat Dunst ons met plezier de uit 1994 stammende baan zien. Veel bomen, grote hoogteverschillen en straks een spectaculaire nieuwe hole aan de andere kant van de weg. 'We pakken dit jaar de ene helft van de baan aan, volgend jaar de andere. In die tijd hebben we een volwaardige 9-holesbaan, maar eigenlijk moet je over twee jaar terugkomen. Ik beloof je dat je daar geen spijt van zal krijgen', zegt ze. 'We zitten hier op ruim vijfhonderd meter boven zeeniveau dus dat scheelt altijd wel een paar graden met beneden. Zeker in de zomer, als het aan de kust bloedheet kan zijn, is dat een aangenaam verschil. De baan ligt hier ook niet voor niets, dat heeft de kerk destijds goed gezien.'
'De kerk?', denken we, maar nog voor we iets kunnen vragen, legt de Oostenrijkse Dunst al uit: 'De kerk van Cyprus heeft veel baanbrekende ondernemingen opgezet en zij waren het ook die met het initiatief voor een golfbaan kwamen toen er op Cyprus nog helemaal niet gegolft werd. De Cyprioten doen dat nog steeds nauwelijks, maar de kerk had de visie dat ze met golf een belangrijke troef in handen zouden krijgen voor het toerisme en dat het dus goed zou zijn voor de lokale economie. Dat hebben ze best goed gezien...', zegt ze terwijl ze wijst naar het twaalfde-eeuwse klooster dat midden op de baan staat.
Twee jaar na de opening van de eerste Cypriotische baan opende dan ook direct de tweede course van het eiland. Het door Troon Golf gemanagede Secret Valley is een plaatje voor het oog, maar verduiveld lastig om te spelen. Neem het advies van de starter vooral ter harte: 'Laat je driver vanaf hole drie in de tas. Het vinden van de fairway is belangrijker dan het maken van afstand en als ik zeg dat de holes smal zijn, dan bedoel ik ook smal', zei de gebruinde Engelsman voor we de baan in gaan. 'Natuurlijk' sloegen we zijn advies in de (harde) (zee)wind. We hadden geen keuze: de baan mag dan in een vallei liggen en niet pal aan zee, de lay-out is die van een traditionele links, met negen holes uit en negen holes in. De kans dat je een helft van de ronde de wind pal tegen hebt maar de andere helft wind mee, is groot. Maar de baan mag dan relatief kort zijn (5414 meter vanaf wit), wij hadden de langere clubs echt nodig op de tee en verloren dan ook veel meer ballen dan we verwachtten.
Stapten we daardoor gedesillusioneerd van de baan, klaar met het golfen op dit eiland? Allerminst. Ook na een desastreuze ronde is er op het eiland van de godin van de liefde, plaats voor niets anders dan liefde voor deze fijne winterzonbestemming. Hier komen we zéker nog eens terug. Of, zoals ze op Cyprus zeggen: αντίο!
(Dit artikel stond eerder in Golfers Magazine 9/2019 en is gereisd met Pin High. Tekst Martijn Paehlig Fotografie Bas Brӧring)
- Bas Broring